۵+
زمان تقریبی مطالعه: ۴ دقیقه
اف۴ فانتوم۲ یکی از بهترین جنگنده‌های تاریخ هوانوردی است که تا به حال ساخته شده است. این جنگنده توانایی و کارآیی خود را در میدان‌های نبرد ثابت کرده است. فانتوم نه تنها بر روی کاغذ، بلکه در میدان نبرد هم توانسته برتری خود را بر جنگنده‌های هم رده‌ی روسی ثابت کند.
بر روی فانتوم به روزرسانی های زیادی انجام شده‌است. از آلمان گرفته تا ژاپن و اسرائیل بسته‌های آپدیتی گوناگونی را بر فانتوم اعمال کرده اند.
یکی از بهترین و قوی‌ترین آپدیت‌هایی که اف۴ فانتوم۲ به خود دیده است، آپدیت ترمیناتور۲۰۲۰ اسرائیل بر روی اف۴ های سری E ترکیه است.
فهرست مطالب
تاریخچه‌ی کوتاه از اف۴ فانتوم۲
اف۴ فانتوم۲ که توسط شرکت مکدانل داگلاس ساخته شده است، از سال ۱۹۶۰ میلادی به عنوان یک جنگنده‌ی نسل سوم استاندارد در نیروی دریایی، نیروی هوایی و سپاه تفنگداران دریایی ارتش ایالات متحده‌ی آمریکا به خدمت گرفته شده است.
اف۴ در ابتدا به عنوان یک شکاری رهگیر بر روی ناوهای هواپیمابر برای حفاظت از این ناوها در برابر حملات بمب‌افکن‌های بلوک شرق استفاده میشد. پس از اینکه اف۴ توانایی‌های خود را ثابت کرد، نیروی هوایی هم از آن در نقش‌های جنگنده‌ی تهاجمی، بمب افکن، پشتیبانی دریایی و حتی شناسایی بهره برد.
اف۴ به عنوان یک جنگنده‌ی سنگین دوموتوره با عملکرد بالا طراحی شده بود تا نقش مکمل جنگنده‌ی اف۵ تایگر۲ که یک جنگنده‌ی سبکتر بود را ایفا کند. اف۴ در مقایسه با اف۵ دارای سرعت و برد عملیاتی بالاتری بود و از طیف سلاح‌های گسترده‌تری بهره می برد.
اف۴ فانتوم۲ توسط آمریکا به متحدان رده اول آن زمان فروخته شد. کشورهایی که علاوه بر ایالات متحده اف۴ را به خدمت گرفتند شامل ژاپن، آلمان غربی، ایران و اسرائیل بودند.
متحدان رده پایین‌تر مثل سنگاپور و ویتنام جنوبی مجبور به دریافت جنگنده‌ی سبکتر اف۵ تایگر شدند.
اف۴ فانتوم۲ در طول خدمت خود چندین سال عنوان برترین و پیشرفته‌ترین جنگنده‌ی نسل سوم جهان را یدک می کشید. اگرچه شصت سال از تولید اف۴ می گذرد و ایالات متحده این جنگنده‌ی خوشنام را از رده خارج کرده است، اما در کشورهایی مثل ژاپن، ایران، مصر، کره‌ی جنوبی،یونان و ترکیه هنوز هم فانتوم‌ها در خدمت بوده و پرواز می‌کنند.
آلمان امروزه بزرگترین ناوگان ذخیره‌ی اف۴ فانتوم۲ را در جهان دارد.
فانتوم و ارتش ترکیه
نیروی هوایی ترکیه در سال ۱۹۷۴ چهل فروند جنگنده‌ی اف۴ فانتوم۲ سری E را دریافت کرد. همچنین در بازه‌ی زمانی ۱۹۷۷ تا ۱۹۷۸ هم ۳۲ فروند اف۴ فانتوم سری E دیگر به علاوه‌ی ۸ فروند نسخه‌ی شناسایی به ناوگان ارتش ترکیه اضافه شد.
به دنبال بهتر شدن روابط ایالات متحده و ترکیه، ۴۰ فروند فانتوم از USAF در سال ۱۹۸۷ و ۴۰ فروند اف۴ بازنشسته‌ی گارد ملی هوایی ایالات متحده در سال ۱۹۹۱ به ترکیه تحویل داده‌شد.
در سال‌های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۴ میلادی هم ۳۲ فروند از نسخه‌ی شناسایی اف۴ فانتوم۲ یعنی RF-4E پس از بازنشستگی توسط لوفت وافه به ناوگان ارتش ترکیه افزوده شد.
اگرچه بیشتر متحدان آمریکا برای جایگزینی ناوگان‌های اف۴ خود دست به خرید جنگنده‌های نسل چهارم اف۱۴، اف۱۵ و اف۱۶ کرده‌اند، اما همچنان اف۴ ستون فقرات جنگنده‌های ارتش ترکیه است.
اف۴ فانتوم۲ همواره در طول تاریخ خدمتی خود، به روزرسانی‌های مختلفی را دیده است. یکی از بهترین به روزرسانی‌هایی که بر روی فانتوم انجام شد، بسته‌ی آپدیت ترمیناتور۲۰۲۰ است که توسط اسراییل بر روی فانتوم‌های سری E ارتش ترکیه انجام شد.
ناوگان هوایی ارتش ترکیه
ترکیه در کنار جنگنده‌های سنگین اف۴ فانتوم۲ خود، تعداد ۲۰۰ فروند جنگنده بمب‌افکن سبک اف۵ تایگر۲ را هم به خدمت گرفته بود.
در مرحله‌ی اول نوسازی ناوگان‌های هوایی ارتش ترکیه، ترکیه ناوگان خسته‌ی اف ۵های خود را با ۲۵۰ فروند جنگنده‌ی تک موتوره‌ی اف۱۶ جایگزین کرد. اما تعداد کمی از این اف۵ها را به عنوان پشتیبانی حفظ کرد. (ارتش ایران در قبل از انقلاب هم قصد داشت که ناوگان اف۵های خود را با اف۱۶ جایگزین کند. پایگاه امیدیه به عنوان پایگاه مادر اف۱۶های ایران انتخاب شده بود که با وقوع انقلاب ۵۷ این امر لغو شد یا به خاطره‌ها پیوست.)
با گذشت این همه سال ارتش ترکیه نتوانست جایگزینی مناسب برای ناوگان اف۴های خود پیدا کند. ترکیه برای دستیابی به جنگنده‌های نسل چهارم مثل اف۱۴و۱۵ تلاشی نکرده‌است و جنگنده‌ی نسل پنجم اف۲۲ هم توسط آمریکا قابل فروش نیست.
ترکیه به عنوان یکی از سرمایه‌گذاران پروژه‌ی اف ۳۵، خواهان به خدمت گرفتن جنگنده‌های اف ۳۵ برای جایگزینی ناوگان اف۱۶ و اف۵ خود است. با این حال هنوز هم ناوگان اف۴ ترکیه در خدمت باقی خواهد ماند و در کنار اف۳۵ و اف۱۶ها به پرواز در خواهد آمد.
شما علاقه‌مندان تکنولوژی نظامی می‌توانید بخوانید:
مقایسه ی شکاری رهگیر اف ۱۴ تامکت با میگ ۲۹ فالکروم
مهاجم وارد می‌شود، نگاهی به بمب‌افکن دوربرد جدید آمریکا B-21 Raider
در حالی که اف۱۶ و اف۳۵ دهه‌ها پس از اف۴ ساخته شده‌اند، اما فانتوم به عنوان یک پلتفورم برتر هوایی دارای مزیت‌های قابل توجهی نسبت به این دو است.
یکی از مهمترین مزیت‌های اف۴ فانتوم، هزینه‌ی نگهداری و پرواز پایین و تعمیرات آسان‌تر آن است. این ویژگی موجب شده که فانتوم به یک سرمایه‌ی بی رقیب برای ارتش ترکیه تبدیل شود.
ارتفاع عملیاتی بالاتر فانتوم نسبت به اف۱۶ و اف۳۵، به طوریکه دو جنگنده‌ی اف۱۶ و اف ۳۵ محدود به ارتفاع پروازی ۱۵۰۰۰ متر هستند ولی فانتوم اف۴ می تواند تا ۱۸۰۰۰ متر از زمین فاصله بگیرد. این ویژگی موجب می شود که فانتوم در نبردهای هوابه‌هوا یا در هنگام فعالیت پدافند دشمن از قدرت مانور و امنیت بالاتری برخوردار باشد.
اف۴ فانتوم از اف۳۵ که دارای سرعت ۱٫۶ ماخ و اف ۱۶ که دارای سرعت ۲ ماخ است سریعتر می باشد. سرعت فانتوم به ۲٫۲۳ ماخ می رسد و یکی از سریعترین جنگنده‌های ساخت غرب می باشد.
اف۴ فانتوم۲ همچنین مقدار سلاح بیشتری را نسبت به دو جنگنده‌ی یاد شده حمل می کند.
ارتقا به ترمیناتور۲۰۲۰
ارتش ترکیه دارای تعدادی اسکادران اف۴ فانتوم۲ است که دچار بهترین و گسترده‌ترین ارتقا موجود برای اف۴ شده اند یعنی پک ارتقایی ترمیناتور۲۰۲۰ .
ترمیناتور۲۰۲۰ فانتوم را قادر می سازد تا درسطح جنگنده‌ی اف ۱۵ قرار گیرد و با اینکه از طراحی قدیمی تری بهره می برد از خیلی جهات از اف۱۶ و اف۳۵ برتر باشد.
شاید بتوان گفت که تنها به روزرسانی ارتش ژاپن بر روی اف۴ فانتوم با نام F-4EJ Kai بتواند با ترمیناتور۲۰۲۰ که سنگین‌ترین به روزرسانی بر روی اف۴ فانتوم۲ است، رقابت کند.
اسرائیل در اولین گام ۲۰ کیلومتر سیم کشی داخلی اف۴ فانتوم را با سیستم‌های مدرن سبکتر جایگزین کرد که این موضوع باعث کاهش وزن اف۴ها تا ۷۵۰ کیلوگرم شد. در نتیجه میزان رانش به وزن اف۴ بیشتر شد و این جنگنده از مانورپذیری بهتری در نبردهای هوابه‌هوا برخوردار شد.
غلاف‌های جایگیری سلاح مدرن‌تری بر روی اف۴ها نصب شد که این جنگنده‌ها را قادر می ساخت تا به روزترین موشک‌ها و بمب‌ها را حمل کنند. همچنین غلاف‌های جنگ الکترونیک و اخلالگر راداری مدرنی بر روی اف۴ ترمیناتور ۲۰۲۰ نصب شد.
اسرائیل با نصب سیستم‌های پیشرفته‌ای از جمله سامانه‌ی هوتاس،Kaiser EL-O HUD و یک رادار داپلر پالسی پیشرفته بنام EL/M-2032 و همچنین رایانه‌های پیشرفته‌ی ساخت اسراییل و تجهیزات مدرن ناوبری و غلاف‌های مدرن هدفگیری لیزری جانی دوباره به اف۴های ترکیه بخشیده است و آنها را در حد جنگنده‌های به روز دنیا ارتقا داده است.
به اف۴فانتوم۲ نسخه‌ی ترمیناتور۲۰۲۰ ، هشداردهنده‌ی راداری، هشدار دهنده‌ی فروسرخ، پرتاب کننده‌ی شراره و سامانه‌ی جنگ الکترونیک افزوده شده است.
در نهایت ۵۴ فروند از جنگنده‌های اف۴ فانتوم۲ سری E ارتش ترکیه به اف۴ ترمیناتور۲۰۲۰ ارتقا پیدا کردند.
در بخش کابین هم ترمیناتور۲۰۲۰ ارتقاهایی داشته است. یک سیستم انتقال داده‌ی امن و دو نمایشگر رنگی اضافه شده است.
در تمرین هوایی مشترک ارتش ترکیه و چین، اف۴ ترمیناتور۲۰۲۰ توانست موفقیت‌های خوبی در برابر سوخو۲۷ های چینی بدست آورد.
در ادامه باید دید که آیا ترکیه می تواند جنگنده‌های مدرن نسل ۵ مثل اف۲۲ یا حتی سوخو۵۷ پاکفا را برای جایگزینی اف۴ ترمیناتور ۲۰۲۰ به دست آورد.
