بررسی جامع و تاریخچه‌ی هلیکوپتر کبرا AH-1

هلیکوپتر کبرا یکی از خوشنام‌ترین و پرکاربردترین هلیکوپترهای تهاجمی دنیا است. کبرا در نبردهای معتددی از جمله جنگ ایران و عراق شرکت داشته و نقش بسیار موثری را ایفا کرده‌است.

بدنه‌ی باریک، قدرت مانور و چالاکی بالا، سلاح‌های مرگبار کبرا را به یکی از مخوف‌ترین هلیکوپترهای ضدتانک دنیا تبدیل کرده‌است. شرکت بل با تولید کبرا کمک بسیاری به صنعت هلیکوپترسازی دنیا کرد.

با تاریخچه‌ی این قهرمان آهنین با ریون‌مگ همراه باشید. ( بخشی از این نوشته از کتاب Huey Cobra Gunships برگرفته شده که یکی از بهترین کتاب‌های نوشته شده در زمینه‌ی بررسی هلیکوپتر کبرا است)

فهرست مطالب

• مقدمه
• توسعه‌ی کبراهای تک موتوره
• انواع مدل‌های کبرای تک موتوره
• کبرا هیویی AH-1G قهرمان جنگ ویتنام
• کبرا AH-1Q اولین شلیک کننده‌ی تاو
• کبراتاو AH-1S نسل اول کبراتاوهای تک‌موتوره
• کبراتاو AH-1P نسل اول کبراتاو پیشرفته
• کبراتاو AH-1E نسل دوم کبراتاوهای تک‌موتوره
• کبراتاو AH-1F نسل سوم کبراتاوهای تک‌موتوره
• فوجی کبراتاو AH-1S سامورایی نسل سوم
• مقایسه‌ی کلی انواع کبراهای تک‌موتوره

مقدمه

هلیکوپتر کبرا یکی از معروف‌ترین هلیکوپترهای نظامی دنیا است. این شهرت دو دلیل مهم دارد:

اول- کبرا اولین هلیکوپتر تهاجمی تخصصی و شکارچی تانک در جهان است.

دوم- طرز چینش خدمه به صورت پشت سرهم که امروز مرسوم است، برای اولین بار در کبرا استفاده شد. به این خاطر کبرا را می‌توان پدر بالگردهای مدرن جنگی دانست.

شرکت بل را می‌توان اولین طراح و تولیدکننده‌ی هلیکوپتر تهاجمی به شکل امروزی دانست. تا قبل از طرح بل209، هلیکوپترهایی وجود نداشتند که وظیفه‌ی تهاجمی را به صورت اختصاصی انجام دهند. ارتش‌ها با مجهز کردن هلیکوپترهای ترابری به سلاح‌هایی همچون راکت اندازها و تیربارها، در کنار وظیفه‌ی اصلی ترابری یک وظیفه‌ی تهاجمی هم برای این هلیکوپترها در نظر می‌گرفتند.

طرح بل209 که کبرا لقب گرفت، در ابتدا با هدف تولید یک هلیکوپتر برای اسکورت هلیکوپترهای حامل نیرو و تجهیزات آغاز شد که بعدها برای شرکت در عملیات‌های جنگی همچون جنگ زرهی، توسعه پیدا کرد.

کبرا را می‌توان نقطه‌ی عطف مهمی در توسعه‌ی فناوری‌های هلیکوپترها و کابردهای آن‌ها دانست. این هلیکوپتر تهاجمی، یک گام بسیار مهم در صنعت هوانوردی بود که دوره‌ی جدیدی را برای هلیکوپترهای جنگی بعد از خود آغاز کرد.

کبرا در دو نوع تک و دو موتوره تولید شد که مدل تک موتوره در نیروی زمینی ارتش آمریکا خدمت کوتاهی داشت و بعد با تولید آپاچی، جای خود را به آن داد.

اما نسخه‌ی دو موتوره سرگذشت متفاوتی داشت و ابتدا در سپاه تفنگداران نیروی دریایی به کار گرفته شد و نسخه‌های پیشرفته‌ی آن همچنان در خدمت باقی هستند. علاوه بر سپاه تفنگداران دریایی، نسخه‌ی دو موتوره‌ی کبرا به دلیل اطمینان‌پذیری بیشتر، بازار صادراتی نسبتا خوبی را تجربه کرد.

توسعه‌ی کبراهای تک‌موتوره

در جنگ ویتنام ارتش آمریکا با یک دشمن بسیار ماهر در جنگ‌های نامنظم روبرو شد. ارتش ویتنام شمالی برای مقابله چریکی با ارتش‌های منظم آموزش دیده بود و تهدید بسیار جدی برای سربازان آمریکایی به شمار می‌رفت.

آمریکایی‌ها برای گریز از کمین‌های جاده‌ای با استفاده از تجاربی که از جنگ کره در سال‌های 1950 تا 1953 بدست آورده بودند، استفاده از بالگردها را در انتقال نیرو و تجهیزات به کار گرفتند. استفاده از بالگرد هم سرعت بیشتری به انتقال‌ها میداد و هم امنیت بیشتری نسبت به حمل و نقل‌های جاده‌ای داشت.

اگرچه این راهکار در ابتدا موثر بود، اما با مجهز شدن نیروهای ویتنام شمالی به سلاح‌های ضدهوایی روسی، دیگر هلیکوپترهای ترابری آمریکا در امان نبودند. آمریکا برای اسکورت هلیکوپترهای خود، هلیکوپتر UH-1 را مسلح کرد. اما UH-1 مسلح به علت سنگینی دارای قدرت مانور مناسبی نبود و در هنگام شلیک، لرزش بسیاری داشت که موجب می‌شد شلیک‌ها به هدف اصابت موثری نداشته باشد.

رفته رفته با مهارت پیدا کردن نیروهای ویتنام شمالی در استفاده از سلاح‌های پدافند هوایی، تلفات بالگردهای آمریکایی به شدت بالا رفت و دیگر آسمان برای آمریکایی‌ها امن نبود.

به این دلیل، ارتش آمریکا نیاز به یک هلیکوپتر تهاجمی چابک و مانورپذیر را برای اسکورت کاروان‌های هلیکوپتری ترابری خود و همچنین برای تامین آتش پشتیبانی در هنگام پیاده کردن نیرو، به وزارت دفاع اعلام کرد.

مسئله‌ی مهم در طرح تولید هلیکوپتر تهاجمی زمان بود. چراکه هر بیشتر توسعه‌ی این طرح طول می‌کشید، تعداد تلفات بالگردهای آمریکایی در ویتنام بیشتر می‌شد.

دو کمپانی بل و لاکهید برای تولید یک بالگرد متناسب با جنگ ویتنام دست به کار شدند.

طرح شرکت لاکهید AH-56 Cheyenne بود که به علت پیچیدگی زمان‌بر بود.

شرکت بل برای صرفه‌جویی در زمان، بر اساس هلیکوپتر UH-1 دست به توسعه‌ی یک هلیکوپتر تخصصی تهاجمی زد. برای در امان ماندن هلیکوپتر تولیدی از آتش ضدهوایی‌ها و موشک‌های پدافندی، باید سطح مقطع بالگرد کوچک می‌بود.

برای این کار، شرکت بل طرح کابین پشت سرهم را ارائه کرد که موجب می‌شد بدنه‌ی هلیکوپتر بسیار باریک شود و هدفگیری آن توسط پدافند زمینی سخت گردد. این طرح بل 209 نام گرفت که برای صرفه‌جویی در زمان از سیستم روتور 540، موتور T53، جعبه دنده و روتور دم نصب شده بر UH-1 و بدنه‌ای کشیده و باریک استفاده می‌کرد.

10 هلیکوپتر برتر ترابری ارتش‌های جهان

10 جنگنده تک موتوره برتر در طول تاریخ هوانوردی

10 کلاس مختلف هواپیمای بمب‌افکن در طول تاریخ هوانوردی

توسعه‌ی بل 209 از سال 1965 آغاز شد و در سپتامبر 1965 اولین پرواز خود را انجام داد.

بالگرد بل209 در سال 1966 توسط ارتش آمریکا به عنوان یک طرح موقت برای به کارگیری در ویتنام مورد تایید قرار گرفت و ارتش آمریکا در این سال اولین سفارشات هلیکوپتر تهاجمی را به بل داد. اما چون هنوز نیم نگاهی به طرح لاکهید داشت و به کارآیی موثر بل209 اطمینان نداشت، تعداد کمی از این بالگرد سفارش داد.

در ژوئن 1967 اولین فروند از هلیکوپتر بل 209 به ارتش آمریکا تحویل شد که با نام AH-1G معروف به Huey Cobra وارد خدمت گردید.

بل 209

AH مخفف Attack Helicopter است که به معنای هلیکوپتر تهاجمی می‌باشد. G به معنای حمله به اهداف زمینی است.

AH-1 کبرا اولین هلیکوپتر تهاجمی مسلح جهان است که با ورود به خدمت عصری جدید در تولید و طراحی هلیکوپترهای جنگی آغاز کرد که ثمره‌ی آن تولید هلیکوپترهای برتری همچون آپاچی، تایگر و وایپر است.

برای اینکه کبرا توسط آتش پدافند زمینی و تانک‌ها مورد اصابت قرار نگیرد، بدنه‌ی آن بسیار باریک تولید شد و کابین خدمه دارای چینش پشت سرهم بودند.

به علت اینکه کابین جلو از دید گسترده‌تری برخوردار بود، افسر اسلحه یا توپچی در کابین جلو قرار می‌گرفت و برای اینکه خلبان هم توانایی دید خوبی داشته باشد، کابین خلبان بالاتر از کابین توپچی در عقب قرار گرفت.

بی21، نسل جدید بمب‌افکن رادارگریز ارتش آمریکا

AH-1 کبرا در حالت مسلح، بسیار مانورپذیر و سریع بود و کارآیی فراتر از انتظار ارتش آمریکا در جنگ ویتنام از خود نشان داد. این کارآیی موثر کبرا باعث شد که طرح لاکهید به صورت کلی لغو شود و تعداد بیشتری کبرا توسط ارتش سفارش داده شود.

کبرا در ویتنام به عنوان یک مبارز تمام عیار خود را اثبات کرد به طوریکه یکی از باارزش‌ترین و موثرترین سلاح‌های ارتش لقب گرفت.

شرکت بل بین سال‌های 1967 تا 1973 تعداد 1111 فروند AH-1G را برای ارتش ایالات متحده تولید کرد و کبرا بیش از یک میلیون ساعت عملیات در ویتنام انجام داد.

در نسخه‌های اولیه‌ی هیویی کبرا که در ویتنام به کار گرفته شد، از پیشرانه و جعبه دنده‌ای مشابه با هلیکوپتر UH-1 استفاده می‌شد.

کابین کبرا دارای زره نسبتا مناسبی بود که می‌توانست در مقابل گلوله‌هایی با کالیبر 7.62 میلیمتر به خوبی مقاومت کند، اما در مدل‌های اولیه فاقد شیشه‌ی ضد گلوله بود که یکی از مهمترین ضعف‌های کبرا در نسخه‌های اولیه می‌باشد. به طوریکه خلبان و توپچی به راحتی توسط سلاح‌های سبک مورد اصابت قرار می‌گرفتند.

هلیکوپتر AH-1G کبرا دارای سه جایگاه تسلیحاتی یکی در زیر دماغه و دوتا در زیر بالچه‌های کناری بود.

در مدل‌های AH-1G که در ویتنام به کار رفت، در زیر دماغه یک برجک M28 ساخت شرکت Emerson Electric برای قرارگیری سلاح قرار داشت. عمدتا در این برجک دو نارنجک‌انداز M189 با کالیبر 40 میلیمتر یا دو مینیگان با کالیبر 7.62 میلیمتر نصب می‌شد. این برجک توانایی چرخش به طرفین و بالاو پایین را داشت و توسط افسر اسلحه کنترل می‌شد. خلبان هم می‌توانست به صورت مستقیم با این برجک دست به آتش بزند.

بعدها در کبراها، این برجک به توپ گاتیلینگ M134 مجهز شد.

کبرا می‌توانست بین 998-1360 کیلوگرم سلاح را بر روی دو بالچه‌ی خود حمل کند. کبرا‌های اولیه دارای 4 جایگاه سلاح برای نصب لانچرهای 7 لول یا 19 لول M200 بودند که می‌توانستند با آن راکت‌های 70 میلیمتری را بر علیه نیروهای زمینی به کار ببرند.

ارتش آمریکا در ویتنام، با استفاده از قابلیت‌های تهاجمی کبرا، تیم‌های Hunter-Killer را متشکل از بالگردهای AH-1 Cobra و OH-6 Scout تشکیل داد. در این نوع رزم، هلیکوپترهای OH-6 به عنوان طعمه عمل می‌کردند و سربازان ویتنام شمالی با شلیک به آن مواضع خود را لو داده و کبراها همچون فرشته‌ی مرگ بر سر آن‌ها نازل می‌شدند.

در مدل‌های بعدی، کبرا توانایی شلیک موشک ضدتانک هدایت‌ سیمی تاو یا TOW را بدست آورد که باعث شد این هلیکوپتر در نقش شکارچی تانک وارد عرصه‌ی نبرد شود و جایگزین هلیکوپتر UH-1D در این عرصه گردد.

هلیکوپتر UH-1D عمدتا به عنوان یک هلیکوپتر کمین برای ستون‌های زرهی دشمن به کار می‌رفت.

نسخه‌ی اولیه‌ی هلیکوپتر کبرا از یک موتور توربوشفت Lycoming T-53-L-11  بهره می‌برد که توان تولیدی 1100 اسب بخار را داشت.

این هلیکوپتر برای داشتن ویژگی فرود در زمین‌های ناهموار به جای استفاده از چرخ جمع شونده از ارابه‌های فرود ثابت استفاده می‌کرد. کبراهای تک موتوره که در نیروی زمینی ارتش آمریکا به کار رفتند، بعدها دچار پیشرفت‌هایی در پیشرانه، تسلیحات و سیستم کنترلی شدند. این توسعه‌ها در ادامه در بخش معرفی انواع مدل‌های کبرا تک موتوره بررسی خواهد شد.

به طور کلی شرکت بل بیش از 1600 فروند هلیکوپتر کبرا تک موتوره را در مدل‌های مختلف تولید کرد.

کبراهای تک موتوره تا قبل از بازنشستگی رسمی در سال 2001 در جنگ خلیج فارس، پیشرفت‌هایی در پیشرانه، تسلیحات و سیستم کنترلی داشتند.

سرانجام کبراهای تک موتوره‌ی نیروی زمینی ارتش آمریکا که در سال 1966 با مدل AH-1G وارد خدمت شدند، در سال 2001 با آخرین مدل خود یعنی AH-1F از خدمت خارج شدند و با آپاچی‌ها جایگزین شدند.

انواع مدل‌های کبرا تک‌موتوره

در این بخش انواع مدل‌های هلیکوپتر کبرا تک موتوره را به ترتیب زمان ورود به خدمت معرفی می‌کنیم.

1- کبرا هیویی AH-1G قهرمان جنگ ویتنام

AH-1G اولین نسخه‌ی سری هلیکوپترهای کبرا است که در جنگ ویتنام به صورت گسترده‌ای خدمت کرد. این نسخه در ابتدا مجهز به موتور به کار رفته بر روی بالگرد UH-1 یعنی Lycoming T53-L-11 با توان 1100 اسب بخار بود. بعدها بر روی AH-1G موتور T53-L-13 با توان خروجی 1400 اسب بخار نصب شد که کارآیی بهتری بر روی کبرا داشت.

این نسخه اگرچه دارای کابینی زره‌پوش بود، اما فاقد شیشه‌ی ضدگلوله است و از کاناپی با شیشه‌ی مدور و برجسته بهره می‌برد.

در ابتدا کبرا AH-1G در دماغه مجهز به برجک TAT-102-W بود که دارای یک جایگاه سلاح برای نارنجک‌انداز 40 میلیمتری یا یک مینیگان 7.62 میلیمتری بود.

بر روی بالچه‌ها قابلیت حمل لانچرهای 7 یا 19 لول 70 میلیمتری برای اجرای آتش پشتیبانی وجود داشت.

کبرا AH-1G در دماغه می‌توانست تا دو نارنجک‌انداز 40 میلیمتری یا دو مینیگان 7.62 میلیمتری حمل کند. بر روی بالچه‌های آن لانچرهای راکت 70 میلیمتری 7 یا 19 لول نصب می‌شد. این نسخه از کبرا توانایی انجام عملیات در شب و یا در آب‌وهوای بد را نداشت.

هر بالچه داری دو جایگاه تسلیحاتی بود که می‌شد بر روی آن لانچرهای 7 تایی XM-158 یا M-261 و لانچرهای 19تایی M-200 و M-159 را نصب کرد.

همچنین مسلسل ثابت 7.62 میلیمتری XM-18 هم قابلیت نصب بر روی جایگاه تسلیحاتی بالچه‌ها را داشت.

در نسخه‌های اولیه‌ی AH-1G، روتور دم در سمت چپ قرار داشت و اگزوز از نوع استاندارد بود.

پس از مدتی ارتقاهایی بر روی کبرا AH-1G برای افزایش کارآیی در جنگ ویتنام انجام شد، از جمله :

نصب برجک TAT-141 یا M28A1 که دارای دو جایگاه تسلیحاتی بود و می‌شد دو نارنجک‌انداز 40 میلیمتری یا دو مینیگان 7.62 میلیمتری بر روی آن نصب کرد

انتقال روتور دم به سمت راست

نصب توپ 20 میلیمتری XM-35 بر روی بالچه

اصلاح اگزوز و خروجی موتور برای کاهش امضای حرارتی برای مقابله با موشک‌های دارای کاونده‌ی فروسرخ

ویژگی‌های کلی کبراهیویی AH-1G

2- کبرا AH-1Q اولین شلیک‌کننده‌ی تاو

AH-1Q در اصل همان نسخه‌ی AH-1G است که مجهز به موشک ضدتانک هدایت سیمی تاو شده‌است.

ارتش آمریکا با مشاهده‌ی عملکرد موشک تاو بر ضدتانک‌ها بر روی خودروی‌های رزمی، تصمیم گرفت که این موشک را بر روی هلیکوپتر کبرا به کار ببرد. به این دلیل برنامه‌ی ارتقایی ICAP یا آپدیت تسلیحات هلیکوپتر کبرا را تهیه کرد.

در مارس 1972، ارتش از شرکت بل درخواست کرد که در چارچوب برنامه‌ی ارتقایی ICAP یا برنامه‌ی آپدیت تسلیحات هلیکوپتر کبرا، زمینه‌ای را برای مسلح کردن AH-1G ها با موشک ضدتانک تاو ایجاد کند.

موشک تاو یا TOW مخفف Tube launched, Optically tracked, Wire guided یا موشک با لانچر تیوبی، هدفگیری اپتیکی و هدایت سیمی است.

این موشک در هنگام شلیک، برای هدایت به سمت هدف از یک سیم نازک استفاده می‌کند.

این موشک در دم خود دارای دو فرستنده‌ی مادون قرمز است که برای کنترل مسیر حرکتی موشک و اصلاح مسیر آن توسط یک سایت دید چند طیفی تثبیت شده یا SMS ردیابی می‌شود. توپچی کبرا توسط این سایت بر روی هدف قفل کرده و سیستم کنترل آتش موشک را به وسیله‌ی آن تنظیم می‌کنند.

10 هلیکوپتر ترابری سنگین برتر

شرکت بل 8 فروند AH-1G کبرا را به سایت دید تلسکوپی یا TSU از نوع XM26 در دماغه و دو لانچر M56 برای پرتاب 4 موشک تاو مجهز کرد که هر لانچر در زیر یک بالچه قرار می‌گرفت. لانچرهای M56 برای حفظ تعادل کبرا در جایگاه تسلیحاتی خارجی هر بالچه قرار می‌گرفت.

در جایگاه تسلیحاتی داخلی، کبرا جدید می‌توانست راکت‌انداز M200 با 19 تیوب را حمل کند.

طرح توسعه‌ی این 8 فروند کبرا، YAH-1Q نام گرفت که در کنار نصب موشک تاو، تغییرات ساختاری را هم تجربه کرد.

در طی دوسال از اوایل سال 1973، کبراهای طرح YAH-1Q ،یکسری تست‌های طولانی شلیک موشک تاو را انجام دادند. ارتش آمریکا که به شدت خواهان به خدمت گیری کبراهای مجهز به موشک تاو بود، این طرح را با عنوان AH-1Q پذیرفت و دستور تبدیل 101 فروند کبرا AH-1G را به نسخه‌ی جدید AH-1Q داد.

کبراهای جدید مجهز به لانچر M56 برای شلیک موشک تاو، سایت دید و هدفگیری TSU از نوع M26 برای هدفگیری موشک تاو و یک سایت شناسایی بر روی هملت‌ شده‌بودند.

اولین AH-1Q در اوایل سال 1975 به ارتش تحویل داده شد و به کبراتاو معروف گشت.

به طور کلی تغییراتی که در نسخه‌ی کبرا AH-1Q رخ داد، به صورت زیر است:

تغییر در محل قرارگیری تسلیحات در بالچه‌ها که اجازه‌ی نصب لانچر M65 تاو را میداد

TSU به دماغه افزوده شد

بزرگتر شدن آسانسورهای پیشرانه

تغییرات داخل کابین برای استفاده از سیستم TSU

افزودن سیستم HSS

حذف شدن صفحات تنفس موتور

لوله پیتوت به قسمت ستون در منتقل شد

حتی قبل از عملیاتی شدن AH-1Q، شرکت بل اذعان داشت که کبراها توانایی حمل موشک‌های سنگین تاو را نداشته و به شدت قدرت مانور در ارتفاع پست و سقف پروازی آن کاهش می‌یابد. اما عجله‌ی ارتش برای به خدمت گیری کبراتاو مانع از رفع این مشکل شد. شرکت بل بیان کرد که چون کبرا AH-1Q قدرت مانور کمی در ارتفاع پست دارد، نیاز به سیستم کنترل پرواز در ارتفاع پایین یا NOE حتمی‌است.

برای حل مشکل مانور کم کبرا با موشک تاو، نسخه‌ی AH-1S با موتوری قدرتمندتر تولید شد.

3- کبراتاو AH-1S نسل اول کبراتاوهای تک‌موتوره

با توجه به کافی نبودن قدرت موتور کبرا AH-1Q برای حمل موشک تاو، شرکت بل، یک فروند AH-1G را به پیشرانه‌ی جدید Lycoming T53-L-703 با حداکثر توان تولیدی 1800 اسب‌بخار مجهز کرد. بالگرد جدید با عنوان YAH-1R مجددا طراحی شد، اما این طرح به نفع طرح YAH-1S کنار رفت.

تمام نسخه‌های AH-1Q و AH-1G موجود در خدمت از سال 1976 به بعد به استاندارد AH-1S ارتقا پیدا کردند. 92 فروند AH-1Q باقیمانده از جنگ به علاوه‌ی 198 فروند AH-1G به استاندارد AH-1S با موتوری قوی‌تر ارتقا پیدا کردند.  اضافه شدن سیستم موشکی تاو به این معنی بود که ماموریت اصلی کبراها، اکنون انهدام تانک‌ها و جنگ زرهی بود، اما در کنار این ماموریت، پشتیبانی مستقیم آتش، اسکورت کاروان‌ها و شناسایی هم حفظ شده‌بود.

بررسی هلیکوپتر بل360، گزینه‌ی جدید ارتش آمریکا

AH-1S در دماغه مجهز به سایت TSU برای شلیک موشک تاو بود. سیستم هدفگیری و شلیک به کار رفته در این نسخه، دقیق‌تر از نسخه‌ی AH-1Q بود که شلیک تاو از این نسخه را بهینه‌تر کرده‌بود. همچنین قرار بود که کانوپی تخت با AH-1S وارد خدمت شود، اما این مدل با همان کانوپی مدور عرضه شد. این مدل از همان برجک M28 نسخه‌های قبلی استفاده می‌کند.

سایت دید این نسخه از نوع اپتیکال M73 می‌باشد. AH-1S در آخرین ارتقا خود، سیستم C-NITE یا سیستم حمله در شب کبرا را دریافت کرد که به افسر اسلحه این اجازه را می‌داد تا اهداف را در شب و در شرایط بد آب‌وهوایی تشخیص دهد.

بهینه‌سازی‌های نسخه‌ی AH-1S :

افزودن سیستم مادون‌قرمز C-NITE برای عملیات در شب

سیستم کنترلی بهبود یافته

سیستم هدفگیری و شلیک موشک تاو دقیق‌تر

تیغه‌های تقویت شده

افزودن WSPS یا سیستم مهار با سیم

بزرگتر شدن تیغه‌های دم افزودن APR-39 به جلو و پشت

باید بیان کرد که استفاده از کاناپی با شیشه‌ی تخت و همچنین سامانه‌ی پرواز در شب، جز موارد پایه‌ای در به‌روزرسانی AH-1S نبود، اما در ادامه بر روی این سری از کبراها به خصوص کبراهای S ارتش اسراییل اجرا شدند.

اگرچه موشک تاو برای اولین بار بر روی AH-1Q به کار رفت، اما AH-1S را آغازگر عصر کبراتاوهای تک موتوره می‌دانند. چراکه AH-1Q با موتور ضعیف خود کارآیی مناسبی را نداشت. در بیشتر منابع نظامی کبرا AH-1S را به عنوان Cobra Tow I یا نسل اول کبراتاو می‌شناسند. در سلسله‌ به‌روزرسانی‌هایی هم که بر روی کبراهای تک موتوره انجام شده‌است، آپدیت AH-1S را آپدیت Step 1 می‌نامند.

4- کبراتاو AH-1P نسل اول کبراتاوهای پیشرفته

نسخه‌ی AH-1P کبرا هم جز نسل اول کبراتاوهای تک موتوره به حساب می‌آید که ارتقایی بر روی نسخه‌ی AH-1S است با این تفاوت که مثل نسخه‌ی AH-1S بر روی نسخه‌های قدیمی ارتقا صورت نگرفته بلکه 100 فروند از نسخه‌ی کبراتاو AH-1P در سال‌های 1978 و 1979 از نو ساخته شدند.

استفاده از کاناپی با شیشه‌ی تخت به صورت گسترده در این نسخه انجام گرفت. شیشه‌ی تخت در کاناپی باعث افزایش میدان دید خدمه و کاهش بازتاب نور در کابین می‌شود. این نسخه هنوز هم به شیشه‌های ضد گلوله مجهز نبود.

AH-1P دارای یک طرح T مانند بهبود یافته بود که پیشرانه‌هایی با اطمینان‌پذیری بیشتری نسبت به نسخه‌های قبلی را در خود جای داده‌بود.

یکی از مهمترین سیستم‌های به کار رفته در این نسخه، سیستم مدیریت پرواز پست یا NOE بود که باعث افزایش سرعت عمل کبرا در عملیات‌های ارتفاع پایین شده‌بود.

کبراتاو AH-1P از یک ارتفاع سنج راداری، رادیوهای ارتباطی ارتقایافته، یک گیرنده‌ی هشدار راداری و از 67امین فروند تولیدی از تیغه‌های روتوری Kaman K-747 از جنس کامپوزیت با نوک مخروطی استفاده می‌کرد. این تیغه نسبت به تیغه‌های قدیمی از وزن کمتر و مقاومت بیشتری در برابر ترکش‌ها برخوردار بود.

سایت دید این نسخه از نوع اپتیکال M73 بوده و سیستم هدفگیری آن TSU است.

نسخه‌ی AH-1P برای اولین بار توسط لشکر 82 هوابرد، وارد خدمت شد.

به‌روزرسانی‌های صورت گرفته بر AH-1P کبراتاو نسل I :

استفاده از شیشه‌ی تخت در کاناپی

مجهز شدن به سیستم مدیریت پرواز ارتفاع پست

پیشرانه‌ی بهبود یافته با ایمنی بیشتر

استفاده از تیغه‌ی روتور اصلی کامپوزیتی Kaman K-747 به جای تیغه‌های قدیمی B-540

تیغه‌ی دم قوی‌تر

سیستم جدید WSPS یا Wire Strike Protection System

استفاده از لانچر 19تایی راکت M261 و لانچر 7 تایی M260

5- کبراتاو AH-1E نسل دوم کبراتاوهای تک‌موتوره

نسخه‌ی کبراتاو AH-1E را نسل دوم کبراتاوهای تک موتوره یا استپ II به‌روزرسانی‌های انجام شده بر روی کبراهای تک موتوره می‌دانند که طی برنامه‌ی ارتقایی ECAS تولید شدند. تا قبل از سری E ، کبراها از برجک TAT-141 استفاده می‌کردند. مدل AH-1E از برجک جدید M97 که مجهز به توپ 3 لول 20 میلیمتری قدرتمند M197 است در دماغه‌ی خود استفاده می‌کند، که در ابتدا بر روی نسخه‌ی سپاه تفنگداران دریایی یعنی AH-1J معرفی شد.

این مدل هم آپدیت بر روی نسخه‌های قدیمی نبود و 98 فروند جدید از آن در سال 1979 و 1980 تولید شد.

کبراتاو AH-1E مجهز به لانچر M65 و سیستم هدفگیری و شلیک موشک تاو بود، اما از آنجاکه فاقد سیستم مدیریت سلاح بود، نمی‌توانست راکت‌های 2.75 اینچی FFAR که توسط سایر کبراها استفاده می‌شد را شلیک کند.

در مقابل AH-1E مجهز به سیستم خودکار شلیک موشک تاو در حالتی که بالگرد کج است، را داشت. در ادامه سیستم مدیریت سلاح بر این نسخه نصب شد.

از نسخه‌ی AH-1E به بعد کبراتاوها در مدل‌های پایه مجهز به شیشه‌ی ضد گلوله شدند. اگرچه در به‌روزرسانی‌هایی که بر روی نسخه‌های AH-1P,S انجام شد هم این نسخه‌ها به شیشه‌ی ضدگلوله مجهز شدند.

سایت دید این نسخه از نوع اپتیکال M73 بوده و سیستم هدفگیری آن TSU است. کبراتاو AH-1E می‌توانست نارنجک انداز جدید M79E1 را هم حمل کند.

مشخصات کلی کبراتاو AH-1E

تسلیحات کبراتاو AH-1E

6- کبراتاو AH-1F نسل سوم کبراتاوهای تک‌موتوره

نسل سوم کبراتاوهای تک موتوره با نام AH-1S Modern Cobra وارد مرحله‌ی توسعه شد و در سال 1988 با نام AH-1F وارد خدمت گردید. این نسخه آخرین نسخه از کبراهای ارتش ایالات متحده بود که وارد خدمت گشت و بعد از این نسخه کبراهای تک موتوره زمین‌گیر شدند.

در مجموع 530 فروند از کبراتاو AH-1F تولید شد: 387 فروند از نسخه‌های قبلی به این استاندارد ارتقا پیدا کردند و 143 فروند هم تولید شدند.

همچنین 50 فروند AH-1F هم برای گارد ملی ارتش ایالات‌متحده یا ANG ساخته شد و تا سال 1986 تحویل این سازمان گردید.

در سال 1986، ارتش آمریکا در مجموع 1100 فروند کبرا در زرادخانه‌ی خود داشت.

AH-1F تمام ویژگی‌های AH-1P و AH-1E را داشت و نسبت به این نسخه‌ها دارای پیشرفت‌هایی هم بود، از جمله:

مجهز شدن به یک سیستم جدید کنترل آتش با مسافت‌یاب لیزری

یک رایانه‌ی کنترلی جدید

سیستم ارتباط رادیویی امن

سایت دید HUD از نوع M76 برای خلبان

یک سرکوبگر مادون قرمز AN/ALQ-144 که در بالای پیشرانه نصب شده

یک کاتر برای بریدن کابل در بالا و پایین کابین برای حفاظت از کبرا در پرواز در ارتفاع پست

لوله اگزوز موتور طولانی‌تر برای کاهش علامت‌های مادون قرمز بالگرد اسکوپ های جدید

AH-1F در جلوی محفظه‌ی موتور یک جایگاه برای نصب ردیاب لیزری دارد که هرگز نصب نشد.

سنسور داده‌های آب‌وهوایی جدیدی در بالا سمت راست کاناپی نصب شده‌است که وجه تمایز این مدل از AH-1S است.

کبراتاو AH-1F مجهز به سیستم مدیریت راکت M147 بود. این به این معناست که AH-1F علاوه بر توانایی شلیک موشک ضدتانک تاو با استفاده از لانچر M65 و استفاده از توپ 20 میلیمتری M197 در دماغه، می‌توانست از سیستم‌های راکتی استاندارد 70 میلیمتری هم استفاده کند.

12 تانک اصلی میدان نبرد برتر

به طور معمول این راکت‌ها از لانچر 7تایی M158 و M260 و لانچرهای 19تایی M200 و M261 پرتاب می‌شدند.

برخی از نسخه‌های AH-1F دارای سیستم پرواز در شب C-NITE بودند.

موشک‌های دوش‌پرتاب گرمایی سطح به هوا یکی از مهمترین تهدیدهای کبراتاوها بودند. این تهدید استفاده از تجهیزات مقابله با سلاح‌های هدایت شونده‌ی فروسرخ را ضروری کرده‌بود.

AH-1F مجهز به یک سیستم سرکوبگر ارتعاشات فروسرخ در بالای موتور و لوله‌ی اگزوز بلندتر برای کاهش سیگنال‌های حرارتی خروجی از موتور بود.

علاوه بر این، کبراها مجهز به سیستم M130 پخش کننده‌ی فلر و چف هم بودند.

سیستم شلیک و هدفگیری AH-1F با به‌روزرسانی‌هایی که داشت توانایی شلیک موشک هوابه‌هوای کوتاه‌برد استینگر را به‌دست آورد. تمام نسخه‌های AH-1P , S , E از سایت دید اپتیکال M73 و سیستم کنترل آتش TSU مجهز بودند. اما در نسخه‌ی AH-1F سایت دید از نوع HUD است.

در سال 1999 تعداد زیادی از ناوگان کبراهای نیروی زمینی ارتش آمریکا از خدمت خارج شدند و سرانجام در سال 2000، تمام کبراتاوهای تک موتوره‌ی نیروی زمینی با AH-64D آپاچی جایگزین شده و این خط پایان یکی از برترین هلیکوپترهای تاریخ بود.

مشخصات کلی کبراتاو AH-1F

تسلیحات کبراتاو AH-1F

فوجی کبرا AH-1S سامورایی نسل سوم

ژاپن پس از بررسی نسخه‌ی AH-1S آمریکایی که نسل دوم کبراتاوهای تک موتوره بود، برای تولید این بالگرد در صنایع دفاعی خود پیشقدم شد.

پس از آزمایشات موفق آمیز و تایید کارشناسان شرکت بل بر اینکه ژاپن توانایی لازم برای تولید دارد، در سال 1982 یک نسخه‌ی بومی از AH-1 کبرا در صنایع سنگین فوجی تولید شد. AH-1S تولیدی توسط ژاپن در حد و اندازه‌ی کبراتاوهای نسل سوم ظاهر شد.

کمپانی فوجی ژاپن تغییراتی بر روی نسخه‌ی AH-1S کبراتاو ایجاد کرد که موجب شد، فوجی کبرا جز نسل سوم کبراهای تک موتوره قرار گیرد. این به‌روزرسانی‌ها شامل موارد زیر است:

نصب موتور توربوشفت ساخت کاوازاکی T-53-K-703 با توان 1800

نصب روتورهای کامپوزیتی

کاناپی با شیشه تخت

استفاده از برجک M97 به جای برجک M28 در دماغه

نصب توپ 20 میلیمتری M197

قابلیت شلیک راکت M147 RMS

طراحی دوباره کابین خلبان

نصب سایت شناسایی بر روی هلمت خلبان

نصب سرکوب کننده‌ی مادون قرمز اگزوز

M143 ADS

نکته‌ی قابل توجه این است که AH-1S های آمریکایی فاقد سرکوبگر مادون قرمز، سیستم پرتاب فلر و چف، مسافت‌یاب لیزری بودند.

پس از تولید 73 امین فروند از هلیکوپتر کبرا توسط فوجی در سال 1991، AH-1S های ژاپنی مجهز به سیستم تصویربرداری مادون‌قرمز در دماغه معروف به C-NITE شدند که قابلیت رزم شبانه را به کبراهای فوجی افزود.

کبرافوجی‌ها همچنین مجهز به شیلد حفاظتی ورودی موتور برای مقابله با آسیب دیدن موتور در حملات راکتی و ترکش شد. 

از سال 1982 تا 2000 در مجموع شرکت فوجی 90 فروند AH-1S با استاندارد ژاپنی تولید کرد که با 59 فروند فعال در سال 2017 همچنان یکی از اصلی‌ترین بالگردهای تهاجمی ژاپن در زرادخانه‌ی خود است. این بالگرد با داشتن سیستم شناسایی و هدفگیری در شب، موشک‌های نسل دوم تاو و تصویربرداری حرارتی یکی از قوی‌ترین کبراهای تولیدی جهان است.

مشخصات کلی کبرافوجی AH-1S ژاپنی

مقایسه‌ی کلی نسل‌های مختلف هیلکوپتر AH-1 کبرا تک موتوره

منابع