انواع قطعات سیستم تعلیق خودرو های ایرانی + علائم خرابی
سیستم تعلیق خودرو های ایرانی
سیستم تعلیق خودروهای ایرانی در طول سال‌ها دستخوش تغییرات و پیشرفت‌هایی شده است، اما هنوز هم در مقایسه با خودروهای مدرن در سطح جهانی، جای پیشرفت زیادی دارد. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای ارتقای کیفیت سیستم تعلیق خودروهای ایرانی صورت‌گرفته و برخی از خودروسازان ایرانی از قطعات باکیفیت‌تر و فناوری‌های جدیدتر در این زمینه استفاده می‌کنند.
سیستم تعلیق خودروهای ایرانی چیست؟
سیستم‌های تعلیق خودروها را می‌توان به دو دسته کلی مستقل و وابسته تقسیم کرد:
در سیستم تعلیق مستقل، هر چرخ به طور جداگانه به شاسی خودرو متصل می‌شود و حرکت هر چرخ به طور مستقل از چرخ‌های دیگر اتفاق می‌افتد. این نوع سیستم تعلیق مزایایی مانند هندلینگ بهتر و سواری نرم‌تر را به همراه دارد، اما درعین‌حال پیچیده‌تر و گران‌تر نیز هست.
در مقابل در سیستم تعلیق وابسته، چرخ‌های یک محور به یکدیگر متصل هستند و حرکت آنها به طور هم‌زمان اتفاق می‌افتد. این نوع سیستم تعلیق ساده‌تر و ارزان‌تر از سیستم تعلیق مستقل است، اما هندلینگ و سواری آن به‌اندازه سیستم تعلیق مستقل خوب نیست.
اکثر خودروهای ایرانی از سیستم تعلیق مستقل استفاده می‌کنند که در جاده‌های ناهموار نیز به‌خوبی به کار خود ادامه می‌دهد و می‌تواند وظایفی چون تحمل وزن خودرو، افزایش قابلیت فرمان‌پذیری خودرو، حفظ تماس چرخ‌ها با سطح جاده، جذب ضربات وارده و تبدیل آنها به ارتعاش، افزایش میزان پایداری خودرو و حفظ هندسه سیستم فرمان و موقعیت چرخ‌ها را به راحتی به انجام برساند.
سیستم تعلیق خودروهای ایرانی مزایا و معایب مختص به خود را دارند که ازجمله اصلی‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزایا
- سادگی و قابل‌تعمیر بودن: سیستم تعلیق خودروهای ایرانی به‌طورکلی از قطعات ساده‌ای تشکیل شده است که به راحتی قابل‌تعمیر و تعویض هستند. این امر می‌تواند به نفع مالکان خودرو در تأمین هزینه‌های نگهداری باشد.
- مقاومت در برابر ناهمواری‌ها: سیستم تعلیق خودروهای ایرانی به‌گونه‌ای طراحی شده است که بتواند ناهمواری‌ها و دست‌اندازهای موجود در جاده‌های ایران را به‌خوبی جذب کند و از انتقال آنها به داخل کابین خودرو جلوگیری کند.
- قیمت مناسب: به دلیل استفاده از قطعات داخلی و ساده، قیمت سیستم تعلیق خودروهای ایرانی به‌طورکلی در مقایسه با خودروهای خارجی پایین‌تر است.
معایب:
- کیفیت پایین: متأسفانه، کیفیت قطعات سیستم تعلیق در برخی از خودروهای ایرانی پایین است و این امر می‌تواند منجر به خرابی زودهنگام و استهلاک سریع آنها شود.
- عملکرد نامناسب: سیستم تعلیق برخی از خودروهای ایرانی به‌خصوص در سرعت‌های بالا و پیچ‌ها، عملکرد مناسبی ندارد و این امر می‌تواند باعث ناپایداری خودرو و عدم تعادل آن شود.
- ایجاد سروصدا: در برخی از خودروهای ایرانی، سیستم تعلیق می‌تواند سروصداهای آزاردهنده‌ای ایجاد کند که ناشی از کیفیت پایین قطعات و یا فرسودگی آنها است.
آشنایی با قطعات سیستم تعلیق خودرو های ایرانی
سیستم تعلیق خودرو های ایرانی به‌طورکلی از چند قسمت مختلف ساخته شده است که هر یک به نوبه خود به زیرشاخه‌های متفاوتی تقسیم‌بندی می‌شوند و وظایف کلیدی خود را دارند. در این بخش به طور خلاصه‌تری به معرفی این قطعات، ویژگی‌ها و وظایف هریک می‌پردازیم:
فنر:
وظایف:
- جذب ناهمواری‌ها و ضربه‌ها از سطح جاده
- حفظ تعادل و پایداری خودرو
- کمک به هندلینگ و فرمان‌پذیری خودرو
- حفظ ارتفاع مناسب خودرو از سطح زمین
ویژگی‌ها:
- از جنس فولاد، آلومینیوم یا کامپوزیت
- امکان تهیه در انواع مختلف لول، تخت و بادی
- دارای نرخ فنریتی مختلف برای کاربردهای گوناگون
- لزوم تناسب با وزن و نوع خودرو
کمک‌فنر:
وظایف:
- کنترل نوسانات فنرها و جلوگیری از حرکت جهشی آنها
- ممانعت از ضربه شدید به بدنه خودرو در اثر ناهمواری‌ها
- کمک به حفظ تعادل و پایداری خودرو
- ارتقای کیفیت سواری و کاهش تکان‌های داخل کابین
ویژگی‌ها:
- از نوع هیدرولیکی یا گازی
- دارای سطوح مختلف تنظیم سختی
- لزوم تناسب با نوع سیستم تعلیق و شرایط رانندگی
سیبک:
وظایف:
- ایجاد مفصل گردان در سیستم تعلیق برای حرکت روان چرخ‌ها
- انتقال نیروی فرمان به چرخ‌ها
- حفظ زاویه مناسب چرخ‌ها
- کمک به هندلینگ و فرمان‌پذیری خودرو
ویژگی‌ها:
- از جنس فولاد یا آلومینیوم
- دارای بلبرینگ داخلی برای حرکت روان
- لزوم مقاومت برابر ضربه و سایش
بوش:
وظایف:
- اتصال قطعات مختلف سیستم تعلیق به یکدیگر
- جذب ارتعاشات و ضربه‌ها
- کاهش سروصدا و لرزش در سیستم تعلیق
- ایجاد حرکت نرم و روان قطعات
ویژگی‌ها:
- از جنس لاستیک، پلی‌اورتان یا فلز
- دارای سختی‌های مختلف برای کاربردهای گوناگون
- لزوم مقاومت در برابر ضربه، حرارت و مواد شیمیایی
- تعویض سریع در برخورد با خرابی
استرات (Strut):
وظایف:
- ترکیبی از کمک‌فنر و طبق در یک واحد
- انجام عملکرد فنر و سیبک به طور هم‌زمان
- اشغال فضای کمتر و کاهش وزن سیستم تعلیق
- کاربرد بیشتر در سیستم تعلیق مک فرسون
ویژگی‌ها:
- از جنس فولاد یا آلومینیوم
- دارای کمک‌فنر داخلی برای کنترل نوسانات
- دارای سیبک در قسمت بالایی برای اتصال به شاسی
- لزوم مقاومت در برابر ضربه و سایش
میل تعادل (میل موج‌گیر):
وظایف:
- حفظ تعادل خودرو در هنگام عبور از پیچ‌ها و مانورهای ناگهانی
- جلوگیری از کج‌شدن بیش از حد بدنه خودرو
- توزیع یکنواخت وزن خودرو بین چرخ‌ها
- ارتقای پایداری و هندلینگ خودرو
ویژگی‌ها:
- طراحی به‌صورت یک میله فلزی توخالی برای اتصال به فنرهای چرخ‌ها
- دارای مفصل گردان در دو سر برای حرکت آزادانه
- لزوم تناسب با وزن و نوع خودرو
طبق:
وظایف:
- اتصال چرخ‌ها به شاسی خودرو
- حفظ زاویه مناسب چرخ‌ها
- انتقال نیروی وزن خودرو به چرخ‌ها
- کمک به هندلینگ و فرمان‌پذیری خودرو
ویژگی‌ها:
- طراحی از جنس فولاد یا آلومینیوم
- موجود در انواع مختلف جناغی، مک فرسون و چند مفصلی
- لزوم تناسب با وزن و نوع خودرو و مقاومت در برابر ضربه
دسته موتور:
وظایف:
- تحمل وزن و نیروی موتور و گیربکس
- جلوگیری از حرکت بیش از حد و لرزش موتور
- اتصال موتور و گیربکس به شاسی خودرو
- حفظ تعادل و پایداری خودرو در هنگام شتاب‌گیری و ترمزکردن
ویژگی‌ها:
- از جنس لاستیک یا فلز با استحکام بالا
- دارای طراحی‌های مختلف (دسته موتور بالا، پایین، جانبی)
- دارای بوش‌های لاستیکی برای جذب ضربه و ارتعاش
- برخورداری از نقش اساسی در جلوگیری از سروصدای موتور
علائم خرابی قطعات سیستم تعلیق خودرو
سیستم تعلیق خودرو وظیفه‌ای مهم در عملکرد و ایمنی آن دارد که خرابی هر یک از قطعات این سیستم می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر کیفیت سواری، هندلینگ و پایداری خودرو تأثیر بگذارد و حتی منجر به حوادث ناگوار شود. به همین دلیل، توجه به علائم خرابی قطعات سیستم تعلیق و رسیدگی به‌موقع آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. برخی از مهم‌ترین علائم خرابی قطعات سیستم تعلیق خودروهای ایرانی که باید به آنها پرداخته شود، عبارت‌اند از:
- لرزش و تکان‌های غیرمعمول فرمان در هنگام رانندگی، به‌خصوص در سرعت‌های بالا؛ تنش‌های شدید خودرو در زمان عبور از ناهمواری‌ها و احساس ناپایداری و عدم تعادل خودرو
- کشش خودرو به یک سمت، نیاز به فرمان‌گیری مداوم برای حفظ مسیر مستقیم و کشیده‌شدن خودرو به یک سمت خاص در زمان رانندگی
- نشت روغن از کمک‌فنرها، سیبک‌ها و بوش‌ها
- شنیدن صدای تق‌تق یا کوبیدن در هنگام رانندگی، حرکت فرمان و عبور از ناهمواری‌ها
- ساییدگی و فرسودگی لاستیک‌ها به طور غیرطبیعی و ناهموار؛ ایجاد لبه‌های تیز در لبه‌های لاستیک‌ها و کم‌شدن فشار باد لاستیک‌ها به طور مکرر
- تغییر غیرطبیعی ارتفاع خودرو با افتادگی یا کجی یک سمت خودرو
- سفت‌شدن فرمان و نیاز به نیروی بیشتر برای چرخاندن آن؛ عدم فرمان‌پذیری مناسب خودرو در هنگام پیچ‌ها و برگشت فرمان به طور خودکار
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید دراسرع‌وقت به یک مکانیک معتبر مراجعه کنید تا نسبت به بررسی و تعمیر قطعات معیوب سیستم تعلیق خودرو اقدام شود. علاوه بر موارد ذکر شده، عدم توجه به سرویس دوره‌ای و تعویض قطعات فرسوده سیستم تعلیق نیز می‌تواند منجر به خرابی زودهنگام آنها شود. به همین دلیل، رانندگان باید به طور مرتب خودرو خود را به مراکز تعمیرگاهی مجاز برای سرویس دوره‌ای سیستم تعلیق ببرند.
دلایل خرابی سیستم تعلیق خودرو های ایرانی
عوامل بسیار زیادی از نوع رانندگی و شرایط جاده گرفته تا کیفیت ساخت قطعات می‌توانند بر عملکرد و طول عمر سیستم تعلیق خودرو تأثیرگذار باشند. رانندگی با سرعت زیاد، عبور از ناهمواری‌های شدید و عدم توجه به علائم هشدار خرابی سیستم تعلیق می‌تواند به طور قابل‌توجهی عمر این سیستم را کاهش دهد.
یکی از مهم‌ترین دلایل خرابی سیستم تعلیق خودرو های ایرانی، نوع سیستم است که تأثیر زیادی بر عملکرد آن دارد؛ به طور مثال سیستم تعلیق مستقل در حالت کلی عملکرد بهتر و سواری نرم‌تری دارد. کیفیت قطعات این سیستم نیز بی‌اهمیت نیست؛ هریک از اجزای آن همچون فنرها، کمک‌فنرها، طبق‌ها و بوش‌ها در عملکرد و طول عمر این سیستم تأثیرگذار هستند.
شرایط جاده را فراموش نکنید؛ رانندگی در جاده‌های ناهموار و پر دست‌انداز می‌تواند به سیستم تعلیق خودرو فشار زیادی را وارد کرده و به‌سرعت عمر مفید آن را کاهش دهد. حالا اگر در چنین جاده‌هایی، رانندگی با سرعت بالا بدون توجه به ناهمواری‌های شدید انجام شود، باید در مدت‌زمان کوتاه‌تری با آن خداحافظی کرد. برای حفظ عملکرد و طول عمر سیستم تعلیق خودرو خود، حتماً به طور مرتب آن را بررسی و سرویس کنید. اصلی‌ترین اقداماتی که برای نگهداری از سیستم تعلیق خودروی خود می‌توانید از آن کمک بگیرید، شامل چک‌لیست زیر می‌شود:
- چک‌کردن منظم قطعات سیستم تعلیق از نظر سلامت و فرسودگی
- تعویض روغن کمک‌فنرها طبق دستورالعمل سازنده
- تنظیم فرمان و زاویه کمبر چرخ‌ها
- جلوگیری از رانندگی با سرعت زیاد در جاده‌های ناهموار
- در صورت مشاهده هرگونه علائم خرابی در سیستم تعلیق، بلافاصله به یک مکانیک مجاز مراجعه کنید.
بهترین سیستم تعلیق خودرو در ایران
برخی از سیستم‌های تعلیق در ایران از محبوبیت بیشتری برخوردار هستند و به‌عنوان بهترین سیستم‌های تعلیق شناخته می‌شوند. از جمله این سیستم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سیستم تعلیق Bilstein: این سیستم تعلیق آلمانی به دلیل کیفیت بالا، عملکرد عالی و دوام طولانی شناخته شده است. سیستم تعلیق Bilstein در انواع مختلفی برای خودروهای مختلف موجود است و می‌تواند به طور قابل‌توجهی هندلینگ و پایداری خودرو را ارتقا دهد.
سیستم تعلیق Eibach: این سیستم تعلیق آلمانی به دلیل ارتفاع کم و هندلینگ اسپرت شناخته شده است و برای رانندگانی که به دنبال ظاهری اسپرت و عملکردی چابک هستند، مناسب است.
سیستم تعلیق Koni: این سیستم تعلیق هلندی نیز از کیفیت و عملکرد بالایی برخوردار است. این مدل تنوع زیادی دارد و می‌توان آن را به طور سفارشی برای نیازهای خاص هر راننده تنظیم کرد
سیستم تعلیق KW: این سیستم تعلیق آلمانی نیز از کیفیت و عملکرد بالایی برخوردار است و می‌تواند به طور قابل‌توجهی هندلینگ و پایداری خودرو را ارتقا دهد. همچنین تنوع زیادی داشته و می‌توان آن را به طور سفارشی برای نیازهای خاص هر راننده تنظیم کرد.
بااین‌حال توجه کنید که تعیین بهترین سیستم تعلیق برای خودرو در ایران به عوامل مختلفی همچون نوع خودرو سواری، شاسی‌بلند، وانت و…، بودجه و شرایط محل رانندگی در شهر، آفرود، روستا و… دارد. برخی از فروشگاه‌های لوازم‌یدکی در ایران به طور تخصصی در زمینه سیستم‌های تعلیق فعالیت می‌کنند و این سیستم‌ها را به همراه خدمات نصب و گارانتی عرضه می‌کنند. مجموعه جاوید امروز اسپادانا یکی از این فروشگاه‌ها است که بهترین قطعات یدکی لازم برای هر بخش از خودروهای ایرانی به‌صورت آنلاین ارائه می‌دهد.
